Kafada Yağ Bezesi Neden Olur, Nasıl Geçer?

Halk arasında “yağ bezesi” olarak bilinen ancak tıbbi açıdan yağ bezelerinden farklı olan yağ kistlerine odaklanacağız. Lipomlar ya da yaygın adıyla yağ bezeleri, vücudun avuç içleri, ayak tabanı ve kafa derisi dışındaki çeşitli bölgelerinde bulunan yağ dokularıdır.

Ancak, avuç içlerinde, ayak tabanında ve kafa derisinde ortaya çıkanlar, yağ kisti olarak adlandırılır (sebase kist, epidermoid). Bu yazıda, özellikle kafa derisinde bulunan yağ kistlerine odaklanacak ve bu tür kistlerin tedavi yöntemlerinden bahsedilecektir.

Yağ kisti nedir?

Kistler, genel olarak sıvı ile dolu ve zarla çevrili kesecikler olarak tanımlanır. Bu keseciklerin içinde bulunan sıvı genellikle yoğun, yağlı ve kötü kokulu bir özellik taşır. Saçlı deri üzerinde, kafa bölgesinde zarla çevrili olarak bulunabilirler. Kistler, genellikle şişlik oluşturur ancak genellikle sağlık açısından herhangi bir risk taşımayan iyi huylu tümörlerdir. Nadiren de olsa, kistlerin kötü huylu olanları ortaya çıkabilir, ancak bu durum çok nadirdir. Kistlerin yüzde birinden daha azı kötü huylu kistlere dönüşme eğilimindedir.

Yağ kistleri neden olur?

Yağ kistlerinin oluşma nedenleri hakkında net bilgiler bulunmasa da, özellikle kafa bölgesinde, saçlı deride meydana gelen kistlerin saç diplerindeki yağ bezelerinin tıkanmasına bağlı olarak geliştiği düşünülmektedir.

Saç derisindeki yağ ve ter bezleri, her sağlıklı insanın saç köklerini korumak amacıyla bulunur. Bu bezler tarafından salgılanan yağlar, saçları besler. Bu normalde insanlar için rahatsızlık yaratmayan bir yağlanma sürecidir. Ancak saç dökülmesi yaşayan bireylerde, kıl kökü miktarı azalabilir. Bu durumda, salgılanan yağ miktarı değişmese de, kılların azalmasıyla birlikte saçlarda yağlı bir görünüm oluşabilir. Normalde sorun yaratmayan yağlar, bu tür durumlarda bireylerde rahatsızlık hissi oluşturabilir.

Yağ bezlerinin bir veya birkaçının tıkanması, salgının cilt altında birikmesine yol açar. İlk aşamada küçük boyutta olduğu için hastalarda genellikle şikayetlere neden olmaz. Ancak zamanla kistin büyümesiyle birlikte, hastada rahatsızlık hissi ortaya çıkabilir.

Kafada çıkan yağ bezesi nasıl anlaşılır? Belirtileri nelerdir?

Kistler, genelde yumuşak bir dokuya sahip olmakla birlikte yağ bezelerinden daha sert bir yapıya sahip şişliklerdir. Bu şişlikler, başlangıçta genellikle herhangi bir şikayet yaratmazlar ve nadiren oluşan kistler zaman içinde kendiliğinden geçebilir.

Yağ bezeleri gibi, kistler de dokunulduğunda cilt altında hareket edebilen yapılar olarak tanımlanabilir.

Kistler genellikle yuvarlak veya küresel bir yapıya sahiptirler ve boyutları hastadan hastaya değişebilir. Aynı hastada bulunan birden fazla kist, farklı boyutlarda olabilir.

Bazı durumlarda, kistlerin oluşumuna bağlı olarak apse, kızarıklık, enfeksiyon ve ağrı gibi şikayetler ortaya çıkabilir. Enfeksiyon gelişen durumlarda, ateşlenme şikayeti de görülebilir.

Kafada yağ kisti en çok kimlerde görülür?

Yağ kistleri genellikle erkeklerde, kadınlara kıyasla daha yaygın bir şekilde görülmektedir. Bu sorunun genellikle 20-40 yaş aralığında ortaya çıktığı tespit edilmiştir, ancak yeni doğan dönemi de dahil olmak üzere yaş aralığı geniş bir şekilde her yaşta görülebilmektedir.

Kistlerin genetik faktörlerle doğrudan bir bağlantısı bulunmamakla birlikte, Gardner sendromu, Gorlin sendromu gibi nadir görülen genetik sendromlarla ilişkilendirilebilirler. Ayrıca yapılan araştırmalarda, kronik güneş hasarına maruz kalmış cilt bölgelerine sahip yaşlı bireylerde kistlerin daha sık görüldüğü belirlenmiştir. Akne vulgaris şikayeti olan kişilerde de kistlerin daha sık görülme eğiliminde olduğunu gösteren araştırma sonuçları bulunmaktadır.

Kafada yağ kisti teşhisi nasıl konulur?

Her kafa bölgesinde oluşan şişlik doğrudan kist olarak kabul edilmemelidir, çünkü sert şişlikler başka sağlık sorunlarıyla ilişkilendirilebilir.

Kistlerin tanı ve tedavisi için genellikle doktor muayenesi yeterlidir ve genellikle ultrason veya başka bir ek prosedüre gerek duyulmaz. Sadece doktorlar tarafından kanser şüphesiyle değerlendirilen kistlerde ek testlere ihtiyaç duyulabilir.

Şüpheli kistler için doktorlar genellikle bilgisayarlı tomografi taraması talep ederler. Ayrıca, çıkarılan kistlerde şüphe olması durumunda, parça alınarak patolojiye gönderilebilir.

Yağ kistinin iltihaplanması

Yapısal olarak ağrı veya herhangi bir şikayete sebep olmayan kistlerin mikrop kapması, yani iltihaplanması, hastalarda ağrı ve apse oluşumuna neden olabilir. İltihaplanmanın kaynağı, yağ kisti kapsülüne giren mikroplardır.

Bu tür durumlarda, doktor tarafından reçete edilen antibiyotikler kullanılmalıdır. Öncelikle iltihap tedavi edilmeli, ardından kistin tedavisi yapılmalıdır.

Kafada yağ kisti tedavisi nasıl yapılır?

Kist tedavisi, genellikle cerrahi bir müdahale ile kistin vücuttan çıkarılması şeklinde gerçekleştirilir. Bu prosedür küçük bir cerrahi işlemdir, ancak saçlı deride gerçekleşmesi nedeniyle dikkate alınması gereken özel faktörler vardır.

Saçlı deride yapılan bir tedavinin hastada estetik endişeler yaratmaması için tedavinin saçları kısaltmadan ve mümkün olan en küçük kesi ile yapılması önemlidir. Küçük bir kesinin ve saçların kısaltılmamasının avantajı, tedavi sonrasında rahatsız edici bir görünüm oluşmamasıdır.

Dışarıdan bakıldığında, yapılan kesinin fark edilmediği durumlar sıkça görülebilir. Kistin çıkarılması için öncelikle kist çevresi lokal olarak uyuşturulur. Ardından minimum boyutta bir kesi yapılır. Daha sonra kistin çevresini saran kapsülde bir kesik atılarak içerisindeki yoğun sıvı boşaltılır. Bu sayede içi boşaltılan kist, vücut dışına çıkarılabilir. Kist boşaltıldıktan ve kapsül çıkarıldıktan sonra dikiş atılarak tedavi tamamlanır.

Tedavi sonrasında hasta günlük yaşantısına hızla dönebilir. Bir gün sonra banyo yapabilir ve özel pansuman veya bakıma gerek duyulmaz.

Tedavisi yapılan kist tekrar eder mi?

Genellikle tedavi edilen kistin tekrarlaması beklenmez.

Kafada yağ kisti tedavisi için hangi doktora gidilir?

Sorunun çözümü yalnızca cerrahi müdahale ile mümkündür, bu nedenle tercih edilen uzmanlık alanı genel cerrahidir.

Kistlerin ilaçlar veya bitkisel ürünlerle tedavisi mümkün değildir. Kistin tedavisi için vücuttan çıkarılması gerekmektedir.

Kafada yağ kisti hakkında sık sorulanlar

Mevcut yağ kisti saç dökülmesine sebep olur mu?

Yağ kistinin zamanla büyüme eğiliminde olması, çok büyük olan kistlerin saç köklerine baskı uygulayarak kalıcı saç dökülmesine neden olabilir.

Kist ağrı yapar mı?

Benzer şekilde büyüme gösteren kistler, bulundukları bölgede basınç etkisiyle ağrı şikayetlerine yol açabilir.

Tedaviden sonra iz kalır mı?

Tedavi sonrasında oluşacak izler, işlem sırasında yapılan kesinin büyüklüğüyle doğrudan ilişkilidir. Minimal bir kesile yapılan tedavi, saç derisinde hafif belirgin bir iz bırakabilir. Bu iz, saçların altında olduğu için genellikle görünmez.

Yağ kisti patlarsa ne olur?

Kafadaki yağ kisti patlarsa, kapsülden dışarı sızan yağ iltihaplanmaya neden olabilir, bu durumda günler içinde apseleşerek boşaltılması gerekebilir. Bu süreçte normalde olmayan ağrı, kızarıklık ve şişlik gibi belirtiler görülebilir.

Referans: https://www.ideatip.net/kafada-yag-kisti-neden-olur-tedavisi-nasil-yapilir